ต่อมไทรอยด์ (Thyroid Gland) คือ ต่อมไร้ท่อที่ใหญ่ที่สุดในร่างกาย ทำหน้าที่ผลิตและหลั่งฮอร์โมนไทรอยด์เข้าสู่กระแสเลือดเพื่อกระตุ้นอวัยวะต่าง ๆ ภายในร่างกายให้ทำงานเป็นปกติ ตั้งแต่ระบบสมอง หัวใจ ระบบการเผาผลาญของเซลล์ต่าง ๆ ระดับไขมันในเลือด ระบบย่อยอาหาร การควบคุมอุณหภูมิร่างกาย การทำงานของกล้ามเนื้อ ความแข็งแรงของผิว ผม เล็บ รวมทั้งยังส่งผลต่ออารมณ์ความรู้สึกอีกด้วย โดยร่างกายของเราจะมีระบบการควบคุมการทำงานของต่อมไทรอยด์เพื่อรักษาระดับฮอร์โมนไทรอยด์ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติตลอดเวลา
           หากต่อมไร้ท่อทำงานผิดปกติผลิตฮอร์โมนมากเกินไปหรือต่ำเกินไป หรือทำหน้าที่ไม่สมบูรณ์ก็จะส่งผลกระทบต่อการกระตุ้นการทำงานของอวัยวะต่าง ๆ โดยเฉพาะหัวใจและสมอง โรคของไทรอยด์มีหลายชนิดสามารถแบ่งได้ดังนี้
              1. โรคไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนเกิน หรือไทรอยด์เป็นพิษ (Hyperthyroidism)
         สามารถพบเจอได้ทุกช่วงวัย เกิดจากการหลั่งฮอร์โมนไทรอยด์มากกว่าปกติ จึงกระตุ้นให้เซลล์ในร่างกายทำงานมากขึ้นและเร็วขึ้น ทำให้ร่างกายเผาผลาญมากกว่าปกติ เกิดอาการมือสั่น ใจสั่น ขี้ร้อน ขี้หงุดหงิด เหงื่อออกง่าย นอนไม่หลับ ท้องเสีย กินจุแต่น้ำหนักลด น้ำหนักตัวอาจลดลง 5-10 กิโลกรัมภายในระยะเวลา 1 เดือน แม้ว่าไม่ได้ออกกำลังกาย อย่างไรก็ตามยังมีผู้ป่วยเพียงประมาณ 10% ที่มีน้ำหนักตัวเพิ่ม เนื่องจากกินอาหารในปริมาณที่มากกว่าพลังงานที่ร่างกายเผาผลาญไป  
             การรักษาทำได้ด้วยการรับประทาน “ยาต้านไทรอยด์” ประมาณ 2 ปี ส่วนในระยะยาวหลังจากหยุดยาควรตรวจอีกครั้ง เนื่องจากมีความเสี่ยงการกลับมาเป็นใหม่ถึงร้อยละ 70
             2. โรคไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนต่ำ (Hypothyroidism)         
           มักมีอาการตรงกันข้ามกับไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนเกิน คือ ไม่ค่อยเผาผลาญ น้ำหนักขึ้น อ้วนขึ้นอย่างรวดเร็ว อ่อนเพลียมาก เหนื่อยง่าย ทนต่ออากาศเย็นได้น้อยลง ท้องผูก เซื่องซึม ง่วงนอน ระดับไขมันในเลือดสูงอย่างไรก็ตามคนอ้วนไม่จำเป็นต้องเป็นโรคไทรอยด์ต่ำเสมอไป อาการของโรคไทรอยด์ต่ำมักมีลักษณะค่อยเป็นค่อยไป จึงควรหมั่นสังเกตตนเอง หากสังเกตว่ามีความเสี่ยง ควรพบแพทย์เพื่อ “ตรวจฮอร์โมนต่อมไทรอยด์”
            การรักษาสามารถรักษาได้ด้วยการรับประทาน “ฮอร์โมนไทรอยด์” เพื่อให้ฮอร์โมนกลับมาอยู่ในระดับที่สมดุล ร่างกายสามารถเผาผลาญได้ตามปกติ ซึ่งโดยส่วนใหญ่มักต้องรับประทานต่อเนื่องตลอดชีวิต
            3. โรคก้อนที่ต่อมไทรอยด์ (Nodular Thyroid Diseases)
         คือการที่ต่อมไทรอยด์มีขนาดโตขึ้น แต่การสร้างฮอร์โมนยังปกติ มีทั้งชนิด ต่อมไทรอยด์โตก้อนเดียว (Single Thyroid Nodule) และต่อมไทรอยด์โตหลายก้อน (Multinodular Goiter) โดยทั้งสองชนิดมีโอกาสพัฒนาเป็นมะเร็งได้ประมาณร้อยละ 5-10 ดังนั้นหากคลำพบก้อนที่ต่อมไทรอยด์ คอนูนผิดปกติ หรือมีอาการกลืนลำบาก เสียงแหบร่วมกับมีก้อนที่คอ ควรรีบมาพบแพทย์
       อย่างไรก็ตามการทราบผลว่าเป็นมะเร็งหรือไม่ สามารถตรวจด้วยวิธีการดูดเซลล์จากก้อนเนื้อไปตรวจหาเซลล์มะเร็ง เรียกว่า Fine needle aspiration (FNA) หลังจากนั้นจึงพิจารณาการรักษาที่เหมาะสมต่อไป ทั้งนี้หากก้อนดังกล่าวไม่ได้ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน แพทย์อาจไม่แนะนำให้ผ่าตัด เนื่องจากบริเวณนั้นมีทั้งเส้นเสียงและเส้นเลือดจำนวนมาก นอกจากนี้ควรติดตามอาการอย่างสม่ำเสมอ หากพบอาการผิดปกติควรรีบพบแพทย์
        โรคไทรอยด์เป็นโรคที่สามารถเกิดขึ้นได้ และ ยังไม่ทราบสาเหตุการเกิดโรคที่ชัดเจน แต่ในทางการแพทย์เชื่อว่าความเสี่ยงที่ทำให้เป็นโรคไทรอยด์สูงขึ้น มีความเป็นไปได้ว่าอาจมีสาเหตุมาจากพันธุกรรม ในขณะที่การรับประทานไอโอดีนในปริมาณที่มากหรือน้อยเกินไปก็อาจทำให้มีความเสี่ยงได้เช่นกัน หรือแม้กระทั่งโรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเองบางชนิดที่อาจส่งผลไปกระตุ้นโรคไทรอยด์จากภูมิคุ้มกันได้ เช่น โรคข้ออักเสบ                รูมาตอยด์ (rheumatoid arthritis) หรือโรคเบาหวานชนิดที่หนึ่ง เป็นต้น ดังนั้นท่านควรหมั่นตรวจสังเกตอาการและความผิดปกติของร่างกาย หากเริ่มมีอาการที่ผิดปกติหรือใกล้เคียง ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจดูหาความผิดปกติ และ เริ่มต้นการรักษาอย่างถูกวิธี

แหล่งที่มา

ฉัตรประอร งามอุโฆษ. (2563). เช็กหน่อย ไทรอยด์ผิดปกติหรือไม่. คณะแพทย์ศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล, สืบค้นจาก https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/เช็ก

             หน่อย-ไทรอยด์ผิดปกติ/

วัลยา จงเจริญประเสริฐ. (2562). การดูแลผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของการทำงานของต่อมไทรอยด์. คณะแพทย์ศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล, สืบค้นจาก

             https://www.rama.mahidol.ac.th/med/sites/default/files/public/pdf/medicinebook1/Patients%20with%20thyroid%20dysfunction.pdf