ในโลกยุค Digital Transformation ขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยี ความสำคัญไม่ใช่แค่เรื่องเศรษฐกิจเท่านั้น แต่รวมถึงการพัฒนาสังคมและคุณภาพชีวิตของประชาชนในทุกด้าน “สุขภาพ (Health) และ สุขภาวะที่ดี (Well-being) ที่ดี” จึงเป็นหนึ่งในเป้าหมายของการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) ที่สหประชาชาติร่วมกันกำหนดขึ้นเพื่อให้บรรลุเป้าหมายให้ได้ภายในปี 2573 นั่นคือ สภาพร่างกายที่แข็งแรงปราศจากโรค และมีความเป็นอยู่ที่ดี มีความสมดุลในทุกมิติ
          นอกจากนี้ในช่วงชีวิตวิถีใหม่ (New Normal) ผู้คนนิยมกลับไปออกกำลังกายนอกสถานที่มากกว่าฟิตเนส หรือห้องปิดแบบเดิม และส่วนใหญ่ใช้เวลากับโซเชียลมีเดียบนอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งส่งผลเสียต่อสายตา เกิดอาการออฟฟิตซินโดรม ระบบการทำงานร่างกายผิดปกติ เกิดความเครียดเบื่อหน่าย จึงพยายามหาสถานที่ออกกำลังกายเพื่อดูแลสุขภาพและผ่อนคลายจิตใจ

ประโยชน์ของการออกกำลังกาย
          1. ช่วยส่งเสริมสุขภาพร่างกายโดยองค์รวม
          การออกกำลังกายเป็นประจำ เป็นประโยชน์ต่อการทำงานของหัวใจ ปอด การไหลเวียนโลหิต ทำให้สูบฉีดเลือดไปเลี้ยงร่างกายได้มากยิ่งขึ้น ช่วยเพิ่มภูมิต้านทานโรค ป้องกันโรคที่เกิดจากความเสื่อม ลดความเสี่ยงการเกิดมะเร็ง ช่วยปรับสมดุลของร่างกาย การสร้างฮอร์โมนต่าง ๆ ทำได้ดีขึ้น ช่วยให้ระบบการย่อยอาหารและระบบขับถ่ายทำงานได้เป็นปกติ
          2. ช่วยกระตุ้นการทำงานของระบบฮอร์โมนและต่อมไร้ท่อ
          การออกกำลังกายช่วยกระตุ้นต่อมไร้ท่อต่าง ๆ ให้หลังฮอร์โมนที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย เช่น
          ต่อมใต้สมอง หลั่งโกรทฮอร์โมน (Growth hormone) ที่สำคัญต่อการซ่อมแซมและเสริมสร้างร่างกาย
          ต่อมหมวกไต จะหลังฮอร์โมนอิพิเนฟริน และ เนอร์อิฟิเนฟริน ทำให้การเต้นของหัวใจเป็นปกติและเต้นแรงขึ้น เลือดจึงไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกายได้ดียิ่งขึ้น
          ต่อมพิทูอิทารี่ จะหลั่งฮอร์โมนเร่งการเจริญเติบโต ทำให้กระดูกมีการเจริญเติบโตในวัยเด็กและวัยรุ่น   และช่วยสังเคราะห์โปรตีนและเซลล์ไขมันในวัยผู้ใหญ่
          ต่อมไทรอยด์ จะหลั่งฮอร์โมนไทโรซีนที่จำเป็นสำหรับการเจริญเติบโต การทำงานของระบบสมอง ระบบไหลเวียนเลือด ระบบกล้ามเนื้อ การเผาผลาญอาหาร การสร้างโปรตีน และการเผาผลาญไขมัน
          ต่อมเพศ หลั่งฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนในเพศชาย ช่วยบำรุงกล้ามเนื้อและกระดูกให้แข็งแรง ช่วยสังเคราะห์โปรตีนเพื่อนำไปซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอในร่างกาย ส่วนฮอร์โมนเอสโตรเจนในเพศหญิงเกี่ยวกับการมีประจำเดือน การผลิตไข่ การตกไข่ การทำงานของกล้ามเนื้อและกระดูก และฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนเป็นฮอร์โมนที่เกี่ยวกับการตั้งครรภ์ ถ้าหากฮอร์โมนทำงานปกติร่างกายก็จะไม่มีปัญหาและมีการพัฒนาไปตามวัย
          ตับอ่อน จะหลั่งฮอร์โมนอินซูลิน ซึ่งจะช่วยในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด

        3. ช่วยทำให้สุขภาพจิตดี และลดความเครียดได้
         การออกกำลังกายสามารถกระตุ้นให้สมองหลั่งฮอร์โมนแห่งความสุข เช่น
         เอนดอร์ฟิน (Endorphin) เป็นฮอร์โมนแห่งความสุขที่ร่างกายหลั่งขึ้นมาเมื่อมีความสุข พึงพอใจ ผ่อนคลาย โดยเฉพาะการออกกำลังกายประมาณ 20 นาทีขึ้นไป ทำสมาธิ ทำกิจกรรมที่ชอบ จะช่วยหลั่งฮอร์โมนเอนดอร์ฟิน
         เซโรโทนิน (Serotonin) เป็นฮอร์โมนต้านความเครียด ลดการซึมเศร้า ที่หลั่งจากสมองและทางเดินอาหารที่มีผลต่อการทำงานของกล้ามเนื้อ อารมณ์ พฤติกรรม และการนอนหลับ ถ้าระดับฮอร์โมนต่ำเกินไปอาจทำให้นำไปสู่ภาวะซึมเศร้าได้
          โดพามีน (Dopamine) ฮอร์โมนที่ช่วยการทำงานของระบบประสาทสมอง การเคลื่อนไหว ความจำ และการเรียนรู้หากร่างกายมีโดพามีนต่ำเกินไปจะทำให้มีความรู้สึกหดหู่และซึมเศร้าได้
          4. ช่วยในการการควบคุมน้ำหนัก
          การออกกำลังกายเป็นประจำช่วยเผาผลาญแคลอรี เพิ่มการเผาผลาญไขมันและสร้างมวลกล้ามเนื้อ หากควบคู่กับการควบคุมการรับประทานอาหารที่สมดุลจะช่วยให้ผลลัพธ์ที่ดียิ่งขึ้น        
          5. การมีส่วนร่วมทางสังคม
          การเข้าร่วมในกิจกรรมการออกกำลังกายแบบกลุ่มหรือการเข้าร่วมคลาส เป็นการเปิดโอกาสในการมีส่วนร่วมทางสังคมและสร้างความรู้สึกเป็นเจ้าของในชุมชน ซึ่งนอกจากเป็นการเปิดโอกาสให้ได้มีความสัมพันธ์ที่ดีกับคนรอบข้าง มีวุฒิภาวะทางสังคมและได้รับการยอมรับในสังคมแล้ว ยังมีสุขภาพดีและอายุยืนยาวอีกด้วย

เคล็ดลับการออกกำลังกาย
          1. ควรออกกำลังกายอย่างค่อยเป็นค่อยไป ไม่หักโหม แต่ให้ทุกส่วนของร่างกายได้ออกกำลังกาย
          2. ควรอบอุ่นร่างกายก่อนออกกำลังกายและผ่อนคลายก่อนเลิกออกกำลังกาย ซึ่งการออกกำลังกายแบ่งเป็น 3 ระยะ คือ ช่วงยืดเหยียดและอบอุ่นร่างกาย 5 – 10 นาที ช่วงแอโรบิค 20 – 30 นาที และช่วงผ่อนคลาย 5 - 10 นาที
          3. ควรออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 วัน ๆ ละ 20 - 30 นาที
          4. ออกกำลังกายที่ให้ความสนุกสนาน โดยอาจเริ่มต้นด้วยการเลือกกิจกรรมที่ชื่นชอบ เช่น การเต้นรำ ว่ายน้ำหรือปั่นจักรยานเพื่อให้ออกกำลังกายได้สนุกยิ่งขึ้น
          5. เลือกกิจกรรมการเคลื่อนไหวร่างกายให้เข้ากับกิจวัตรประจำวันของเรา เช่น การขึ้นบันไดแทนการใช้ลิฟต์หรือเดินแทนการขับรถในระยะทางสั้น ๆ เป็นต้น เพราะนอกจากจะเป็นการออกกำลังกายแล้วยังช่วยประหยัดพลังงานอีกด้วย
          6. หาเพื่อนออกกำลังกาย เข้าร่วมออกกำลังกายแบบกลุ่มหรือเข้าร่วมคลาสเพื่อให้มีแรงจูงใจและความรับผิดชอบ

ข้อดีของการอบอุ่นร่างกายทุกครั้งที่ออกกำลังกาย
         1. หัวใจ หลอดเลือด และระบบประสาทอัตโนมัติ ซึ่งควบคุมระบบต่าง ๆ ในร่างกาย มีการปรับตัวทั้งด้านอุณหภูมิ และการทำงาน
         2. ป้องกันอันตรายต่อหัวใจ ซึ่งอาจขาดเลือดทันทีถ้าเริ่มออกกำลังกายหนักตั้งแต่เริ่มแรก
         3. ป้องกันอาการหน้ามืด เป็นลม ล้มลงโดยไม่รู้สึกตัว เนื่องจากเลือดไปเลี้ยงสมองไม่พอ
         4. ลดโอกาสบาดเจ็บของข้อต่อ เอ็นและกล้ามเนื้อ เนื่องจากมีการปรับตัวในการใช้งานอย่างต่อเนื่อง

ข้อดีของการผ่อนคลายทุกครั้งที่ออกกำลังกาย
        1. ทำให้หัวใจ, หลอดเลือด, กล้ามเนื้อ และระบบประสาทอัตโนมัติ กลับคืนสู่สภาพปกติ
        2. ลดโอกาสเกิดอันตรายต่อหัวใจ ซึ่งอาจทำให้เสียชีวิตอย่างเฉียบพลัน
        3. ลดโอกาสเกิดอาการหน้ามืด เป็นลม หมดสติ จากภาวะเลือด ไปเลี้ยงสมองไม่พอ
        4. ช่วยให้หายเหนื่อยเร็ว
        5. ช่วยกำจัดกรดแลคติคได้ดี ทำให้ไม่ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อหลังจากออกกำลังกาย
        เราทุกคนควรออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ร่วมกับการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ พักผ่อนให้เพียงพอ ทำจิตใจให้แจ่มใส เลือกออกกำลังกายให้เหมาะสมกับอายุ เพราะร่างกายแต่ละช่วงวัยต้องการการเสริมสร้างกล้ามเนื้อหรือการบำรุงรักษาที่แตกต่างกัน เพื่อการมีสุขภาพดี อายุยืนยาว และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นอีกด้วย

แหล่งอ้างอิง

ชุติมา ศิริกุลชยานนท์. (2559). การออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ. ภาควิชาโภชนวิทยา คณะสาธารณสุขศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดล. สืบค้นจาก               
          https://www.hpc11.go.th/sasook11_raipoong/index.php/blog/6
ไพศิษฐ์ ตระกูลก้องสมุท. (2563). 8 เคล็ดลับ สร้างฮอร์โมนความสุขให้ตัวเอง. สืบค้นจาก https://www.samitivejhospitals.com/th/article/detail/ฮอร์โมนความสุข