ดอกดาวเรือง ดอกไม้สวยช่วยต้านมะเร็ง

 ดอกดาวเรือง เป็นดอกไม้ที่คุ้นตาคนไทยมาช้านาน เพราะเป็นดอกไม้ปลูกง่าย สีสันสวยสดใสสะดุดตา มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Tagetes erecta L. ชื่อสามัญว่า Marigold เนื่องจากมีสีเหลืองทอง มีถิ่นกำเนิดในประเทศเม็กซิโกและสหรัฐอเมริกา ก่อนจะมีผู้นำไปขยายพันธุ์ในทวีปยุโรป และต่อมาก็ได้ขยายพันธุ์ไปในประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก พร้อมทั้งกลายเป็นพืชเศรษฐกิจในหลายประเทศ สำหรับประเทศไทยมีหลักฐานการปลูกดาวเรืองครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2510 ที่มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ โดยใช้เมล็ดพันธุ์ดาวเรืองจากประเทศเนเธอร์แลนด์ ต่อมานิยมปลูกกันมากในบริเวณภาคเหนือ ภาคกลาง และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยปลูกเป็นไม้ตัดดอกเพื่อการค้า ไม้กระถาง ประดับสถานที่ในโอกาสสำคัญต่าง ๆ นอกจากนี้มีงานวิจัยพบว่าดาวเรืองเป็นพืชสมุนไพรที่มีสารประกอบทางเคมีหลายชนิด สามารถใช้บำบัดรักษาโรคได้หลากหลาย
       ดอกดาวเรืองมีคุณสมบัติเป็นสารต้านอนุมูลอิสระและสารต้านมะเร็ง มีสารประกอบทางเคมีหลากหลายกลุ่มขึ้นอยู่กับสายพันธ์คือ Phenolics, Flavonoids, Terpenoids, Carotenoids, Tocopherols, Quinones, Coumarins และ volatile oil ในปริมาณและชนิดของสารที่แตกต่างกัน ทำให้มีสรรพคุณทางยาที่แตกต่างกัน(Muley et al., 2009) โดยสารประกอบที่สำคัญของดาวเรืองได้แก่ สารประกอบฟีนอลิก (Phenolic Compound) ฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) แคโรทีนอยด์ (Carotenoid) และสารอัลคาลอยด์ (Alkaloids) (Xu, Chen, Huan, Shi, 2012: 103) ซึ่งปัจจุบันผลิตภัณฑ์เสริมอาหารต่าง ๆ เริ่มให้ความสนใจในการวิจัยและสกัดสารสำคัญของดอกดาวเรืองเพื่อประโยชน์ต่อสุขภาพในการต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ ส่งเสริมระบบภูมิคุ้มกัน ชะลอและลดความเสื่อมสภาพของเซลล์ต่าง ๆ ที่ก่อให้เกิดโรคความเสื่อมต่าง ๆ เช่น โรคมะเร็ง โรคหลอดเลือดและหัวใจ ความเสื่อมของระบบประสาท โรคจอประสาทตาเสื่อม โรคต้อกระจก โรคต้อหิน ภาวะตาแห้ง/ตาแฉะ/ระคายเคืองตา รวมถึงใช้บำรุงดวงตา โดยมีรายละเอียดดังนี้
      

 สารฟลาโวนอยด์
       จัดเป็นสารพฤกษเคมี (Phytochemicals) ในกลุ่มโพลีฟีนอล (Polyphenol) ได้จากสารอาหารธรรมชาติ ที่พบในพืช ผักและผลไม้ มีคุณสมบัติต่อต้านอนุมูลอิสระ ส่งเสริมระบบภูมิคุ้มกัน มีฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญของเซลล์มะเร็ง ลดการอักเสบของหลอดเลือดและหัวใจ รวมทั้งช่วยชะลอความเสื่อมของระบบประสาท ในการการศึกษาทางคลินิกสารกลุ่มฟลาโวนอยด์ได้ถูกพัฒนา เป็น “ยารักษาโรคมะเร็ง” ซึ่งมีฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญของเชลล์ และชักนำการตายของเซลล์มะเร็งโดยไม่ส่งผลกระทบต่อเซลล์ปกติ อีกทั้งสามารถยับยั้งการพัฒนาและความรุนแรงของโรคมะเร็ง เช่น การอักเสบการสร้างหลอดเลือดใหม่ การแพร่กระจายรวมถึงการเอาชนะปัญหาการดื้อยาของเซลล์มะเร็งได้

       สารประกอบฟีนอลิก (Phenolic Compound)
       สารประกอบฟีนอลิก (phenolic) เป็นกลุ่มของสารพฤกษเคมี (Phytochemicals) มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ (Antioxidant) ที่สามารถพบได้ตามธรรมชาติในพืช ผักและผลไม้หลากหลายชนิด โดยการทำงานของสารต้านอนุมูลอิสระเป็นได้หลายแบบ เช่น การลดพลังงานของสารอนุมูลอิสระ การขัดขวางและการหยุดปฏิกิริยาลูกโซ่ เป็นต้น โมเลกุลของสารต้านอนุมูลอิสระเมื่อเข้าไปทำปฏิกิริยาด้วยการให้อิเล็กตรอนกับอนุมูลอิสระแล้ว ทำให้ปฏิกิริยาลูกโซ่ของสารอนุมูลอิสระที่จะเข้าไปทำลายโมเลกุลสารในร่างกายสิ้นสุดลง ไม่เกิดเป็นสารอนุมูลอิสระตัวใหม่ ช่วยชะลอและป้องกันการเสื่อมสภาพของเซลล์ จึงสามารถป้องกันโรคต่าง ๆ โดยเฉพาะ “โรคหัวใจขาดเลือดส่งเสริมระบบภูมิคุ้มกัน มีฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญของเซลล์มะเร็ง ลดการอักเสบของหลอดเลือดและหัวใจ รวมทั้งช่วยชะลอความเสื่อมของระบบประสาท” ดังนั้นงานวิจัยต่าง ๆ จึงให้ความสำคัญในการศึกษาและสกัดสารประกอบฟีนอลิกในพืชหลากหลายชนิด เพื่อนำมาใช้ประโยชน์เป็นส่วนประกอบในผลิตภัณฑ์อาหารสุขภาพและเวชสำอาง
         จากผลการศึกษาวิจัยองค์ประกอบทางเคมีของสารสกัดเอทานอลจากดอกดาวเรือง พบว่า สารที่พบในดอกดาวเรืองส่วนใหญ่เป็นพวก “กรดฟีนอลิก และฟลาโวนอยด์” ในการทดลองฤทธิ์ในการยับยั้งการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็งลำไส้ HT-29 เซลล์มะเร็งกระเพาะอาหาร และเซลล์มะเร็งท่อน้ำดี BL-13 พบว่า สารสกัดจากดอกดาวเรือง มีฤทธิ์ยับยั้งการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็งทั้ง 3 ชนิดได้ สารสกัดดอกดาวเรืองจะมีฤทธิ์ดีที่สุดในการยับยั้งการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็งลำไส้ (IC50 เท่ากับ 1.5 mg/ml) ซึ่งแสดงให้เห็นถึงประโยชน์ของสารสกัดดอกดาวเรืองในการต้านอนุมูลอิสระและยับยั้งเซลล์มะเร็งได้ นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ α-glucosidase ได้ ซึ่งมีหน้าที่ย่อยสลายน้ำตาลในลำไส้ส่วนเล็กเพื่อให้ร่างกายดูดซึมน้ำตาลได้ดีขึ้น ดังนั้นจึงมีฤทธิ์ลดการดูดซึมกลูโคสในร่างกาย มีคุณสมบัติช่วยลดน้ำตาลในเลือดได้ดีส่งผลดีในด้านช่วยลดภาวะเครียด ออกซิเดชัน (Oxidative stress) ที่อาจเกิดในผนังหลอดเลือดของผู้ป่วยเบาหวาน ทำให้อัตราความเสี่ยงโรคแทรกซ้อน (Vascular complication) ในผู้ป่วยเบาหวานลดลงได้อีกด้วย (สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล)
       สารอัลคาลอยด์ (Alkaloids)
       อัลคาลอยด์ หรือ แอลคาลอยด์ (Alkaloid) เป็นสารอินทรีย์ที่มีลักษณะเป็นด่าง และมีไนโตรเจน (nitrogen) เป็นส่วนประกอบ มีรสขม ไม่ละลายน้ำ แต่ละลายได้ดีในตัวทำลายอินทรีย์ (organic solvent) เป็นสารที่พบมากในพืชสมุนไพร แต่ปริมาณสารจะต่างกันไปตามฤดูกาล เป็นสารสำคัญที่มักถูกนำมาใช้เป็นยารักษาทางการแพทย์อยู่ในยาหลายประเภทมาใช้ประโยชน์ในด้านต่าง ๆ เช่น ยาในกลุ่มระงับอาการปวด ยาชาเฉพาะที่ ยาแก้ไอ ยาแก้หอมหืด ยารักษาแผลในกระเพาะและลำไส้ ยาลดความดันโลหิต ยาควบคุมการเต้นของหัวใจ และยาในกลุ่มการรักษาเพื่อต้านมะเร็ง

       สารกลุ่มแคโรทีนอยด์ (Carotenoids)
       เป็นสารประกอบตามธรรมชาติที่ละลายได้ดีในน้ำมัน มีคุณสมบัติในการต้านอนุมูลอิสระ พบในผักผลไม้ธรรมชาติมีอยู่กว่า 600 ชนิด ที่พบมากมีอยู่ 6 ชนิด คือ เบต้าแคโรทีน (Beta-carotene) อัลฟาคาร์โรทีน (Alpha-carotene) เบต้าคริปโตแซนทิน (Beta-Cryptoxanthin) ไลโคปีน (Lycopene) ลูทีน (Lutein) และซีแซนทิน (Zeaxanthin) โดยสาร 3 ชนิดแรกสามารถเปลี่ยนรูปเป็นเรตินอลได้ในทางเดินอาหาร จึงจัดเป็นแคโรทีนอยด์พวกที่เป็นสารตั้งต้นของวิตามินเอ (Pro Vitamin A) ส่วนสาร 3 ตัวหลังไม่มีคุณสมบัติเป็นวิตามินเอ หลังจากสารเหล่านี้ถูกดูดซึมเข้าไปในร่างกายแล้ว จะพบได้ที่เนื้อเยื่อไขมัน ตับ ไต และต่อมหมวกไต โดยที่เนื้อเยื่อไขมันและตับจะเป็นที่สะสมของสารเหล่านี้อยู่มากที่สุด บทบาทของแคโรทีนอยด์มีหลายประการ คือ นอกจากจะเป็นสาร ตั้งต้นของวิตามินเอแล้ว ยังทำหน้าที่ต้านอนุมูลอิสระ ต่อต้านการเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชันที่ทำลายส่วนประกอบต่าง ๆ ของเซลล์จนเกิดความเสื่อมหรือการแบ่งตัวของเซลล์ผิดปกติ อันเป็นสาเหตุนำไปสู่การเกิดกลุ่มโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) ต่าง ๆ ซึ่งรวมถึงโรคมะเร็ง
       จากการศึกษาวิจัยพบว่า ดอกดาวเรืองเป็นพืชดอกที่มีประโยชน์มาก โดยให้สารเบต้าแคโรทีนจากธรรมชาติโดยตรง เมื่อเข้าสู่ร่างกายแล้วสารเบต้าแคโรทีนจะเปลี่ยนเป็นวิตามินเอ รวมทั้งทำหน้าที่เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ(สมเพียร เกษมทรัพย์ และคณะ) และนพ.เกียรติภูมิ วงศ์รจิต อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กล่าวว่า ปัจจุบันมีการศึกษาวิจัยพบว่า ดอกดาวเรืองมีสารให้สีในกลุ่มแคโรทีนอยด์ 2 ชนิดคือ ลูทีน (Lutein) และซีแซนทิน (Zeaxanthin) เป็นสารที่มีฤทธิ์ปกป้องดวงตาบริเวณจุดศูนย์กลางของจอประสาทตา ปกป้องเซลล์ของจอประสาทตาไม่ให้ถูกทำลาย โดยการลดอนุมูลอิสระ (Free Radical) และช่วยดูดซับแสงสีน้ำเงินจะทำลายดวงตา จึงลดความเสี่ยงและป้องกันการเป็นโรคต้อกระจกและโรคจอประสาทตาเสื่อม นับเป็นพืชอีกชนิดหนึ่งที่เป็นที่น่าสนใจในการพัฒนาต่อยอดสู่การใช้ประโยชน์ในวงกว้าง (กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก, 2560)
       ดอกดาวเรืองนอกจากมีความสวยงาม ปลูกง่าย และได้ผลผลิตเร็วแล้ว ยังมีประโยชน์ต่อสุขภาพมากมายที่หลายคนอาจมองข้าม นับเป็นพืชอีกชนิดหนึ่งที่เป็นที่น่าสนใจในการพัฒนาต่อยอดสู่การใช้ประโยชน์ในวงกว้าง ทั้งนี้การใช้อย่างเหมาะสมและถูกต้องก็จะเกิดประโยชน์ต่อร่างกาย นับเป็นทางเลือกหนึ่งของการดูแลสุขภาพและดูแลรักษาโรคตามแนวธรรมชาติบำบัด
ที่มา : กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข. (2560). บุปผาแห่งราชันย์ ดาวเรืองบำรุง สายตา. สืบค้นจาก https://www.moph.go.th/index.php/news/read/1120 สมเพียร เกษมทรัพย์ และคณะ. (2560). ดาวเรือง. ภาควิชาพืชสวน คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ สืบค้นจาก http://www3.rdi.ku.ac.th/exhibition/Ku-research60/ku60/marigold.html สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. (2012). ประโยชน์สุขภาพของดอกไม้ไทย. Food Research International, 46:563-71. Muley, B.P., Khadabadi, S.S., & Banarase, N. B. (2009). Phytochemical constituents and pharmacological activities of Calendula officinalis Linn (Asteraceae): The Tropical Journal Pharmaceutical Research. 8: 455-465. Xu, L.W., Chen J., Huan, H.Y. and Shi, Y.P. (2012). Phytochemicals and Their Biological Activities of Plants in Tagetes L. Chinese Herbal Medicines, 4(2), 103.

TAG
FOLLOW ME
Health & Wellness
Bring Happiness to Your
Good Health and Good Life

บริษัท เวลเนส กรีน ไลฟ์ จำกัด
ช65/4-5 ถ.สวรรค์วิถี ต.ปากน้ำโพ
อ.เมืองนครสวรรค์ จ.นครสวรรค์ 60000

Tel : 091-459-6662 หรือ 056-222-662
Facebook : เวลเนส กรีน ช็อป
                 สาขานครสวรรค์
Line ID : @wglgoodlife
e-Mail : wellness.nsn@gmail.com
              info@wellnessgreenlife.co.th
www.wellnessgreenlife.com :  www.wellnessgreenlife.co.th :  www.wellnessgoodlifeshop.com
Copyright © 2021 Wellness Green Life All Rights Reserved.